İran ilə Qərb dövlətləri arasında Vyanada 17 gündür həyata keçirilən nüvə müzakirələrində razılıq əldə edildi.
İranla Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının 5 daimi üzvü və Almaniya (P5 + 1 ölkələri) arasında nüvə müzakirələri sona çatdı.
İranlı diplomat nüvə müzakirələrində razılaşma əldə olunduğunu açıqladı.
Reuters, İranın nüvə proqramını məhdudlaşdırması qarşılığında Tehrana tətbiq olunan iqtisadi sanksiyaların yüngülləşdirilməsində nəzərdə tutulan razılaşmanı tərəflər qəbul etdiyini bildirdi.
İran ilə Vyanada nüvə müzakirələrinə qatılan tərəflər, razılaşmanın qəbulu üçün son ümumi iclasa keçdiklərini bildirdi.
Avstriyanın paytaxtı Vyanada 16 gündür davam edən müzakirələr üçün son tarix bu gün olaraq verilmişdi. Adını açıqlamayan diplomatlardan biri, “Dönüş biletlərimiz sabah (bu gün) üçün müəyyən edilmiş vəziyyətdə.”
İran prezidenti Həsən Ruhani isə Twitter hesabından, “İranın müzakirələrdə icra etdiyi diplomatik müvəffəqiyyət göz ardı edilməməlidir. Buna görə də müzakirələrə bu gün nöqtə qoyulacaq “dedi. İran xarici işlər naziri Cavad Zərif, Vyanada 16 gündür davam edən danışıqlarda uzanma olacağını düşünmədiyini bildirmişdi.
Avropa Birliyi spikeri Catherine Ray isə İran və Qərb ölkələrindən nazirlərin “son” görüş üçün Bakı vaxtı ilə 15.30 ‘da Vyanada görüşəcəyini bildirdi.
Yüz səhifəlik razılaşma mətni üzərində işlər davam edərkən dünən ABŞ xarici işlər naziri John Kerry və İranlı həmkarı Məhəmməd Cavad Zərif ikili bir görüş reallaşdırmışdı.
Sazişin detalları mövzusunda Reutersə məlumat verən diplomatlar, BMT-nin İrana tətbiq etdiyi silah embarqosunun beş il daha qüvvədə qalacağını, mərmi sanksiyalarının da səkkiz il qaldırılmayacağını ifadə etdi.
Qərbli bir diplomat, Associated Pressə etdiyi açıqlamada, razılaşma çərçivəsində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının müfəttişlərinin İranda, yoxlama məqsədi ilə hərbi təsislərə girmələri mövzusunda uzlaşma təmin edildiyini ifadə etdi. Digər tərəfdən razılaşma çərçivəsində, İranın BMT tərəfindən gələcək hərbi təsislərə daxil tələbini sorğulama haqqı var.
İLK reaksiya İSRAİL’DEN
İran və 6 qərbli xarici işlər naziri bir neçə saat içərisində mətbuatın qarşısına keçərək müqaviləni açıqlaması gözlənilərkən, İsraildən reaksiya gəldi.
Vyanada tarixi müqaviləni sərt sözlərlə tənqid edən İsrail Xarici İşlər naziri müavini Tzipi Hotovely, “Qərb, İranın liderliyini etdiyi şər oxu tərəfindən tarixi bir razılaşmaqla əhatə olundu” dedi.
İsrail xarici işlər nazirinin müavini Hotovely, “İsrail bu razılaşmanın həyata keçməsini maneə törətmək üçün bütün gücünü ortaya qoyacaq” şəklində danışdı.
Netanyahu: TARİXİ SƏHV
İsrail Baş naziri Binyamin Netanyahu da, İranla varılan nüvə müqaviləsini “tarixi” səhv olaraq xarakterizə etdi. İsrail Baş naziri Netanyahu, İranın nüvə həvəslərinin qarşısını almaq üçün mübarizə edəcəklərini söylədi.
İRAN: “YENİ üfüqlər ORTAYA ÇIXACAQ”
İranla Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının 5 daimi üzvü və Almaniya (P5 + 1 ölkələri) arasında Vyanada sürən nüvə müzakirələrində razılığa varılmasından sonra İrandan ilk açıqlamalar gəldi. İran xarici işlər naziri Cavad Zərif, “Bunun tarixi bir an olduğuna inanıram” deyərkən, prezident Həsən Ruhani də razılaşmanın “yeni üfüqləri ortaya çıxardığını” söylədi.
“Yeni bir ümid fəslinə başlayırıq” deyən və müqaviləni “mükəmməl olmasa da qəza-qazan” bir həll olaraq xarakterizə edən Zərif, belə danışdı: “Bunun tarixi bir an olduğuna inanıram. Bu hamımız üçün əhəmiyyətli bir inkişaf. Əhatəli olmasa da ola biləcək ən yaxşı razılıq bu. Bu gün ümidin sonu ola bilərdi, ancaq yeni bir ümid fəsli başladırıq. ”
İran prezidenti Həsən Ruhani isə razılaşmanın ardından Twitterdən etdiyi açıqlamada, “İran razılaşması quruluşçu öhdəliklərin işə yaradığını göstərir. Bu gərəksiz böhranın da həlli ilə ortaq çətinliklərə diqqət çevirən yeni üfüqlər ortaya çıxır “ifadəsini bildirdi.
Guardian xəbərinə görə, İranda mühafizəkarlar müqaviləni bir məğlubiyyət olaraq qəbul edir. Qəzetə danışan Əbul-Həsən Beni Sədr, müqaviləni “Tehranın uduzması və təslimiyyət” sözləri ilə xarakterizə etdi.
Mətləb BALAKİŞİYEV
